NIS2-richtlijn
De Europese Unie heeft de afgelopen jaren steeds strengere eisen gesteld aan de beveiliging van netwerken en informatiesystemen. Met de introductie van de nieuwe NIS2-richtlijn wordt een belangrijke stap gezet in het verbeteren van de cyberveiligheid in Europa.
Maar wat betekent dit concreet voor organisaties, en welke verplichtingen brengt de richtlijn met zich mee? In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste aspecten van de NIS2-richtlijn en wat organisaties moeten doen om compliant te zijn.
Wat is de NIS2-richtlijn?
De NIS2-richtlijn (Network and Information Security Directive 2) is de opvolger van de originele NIS-richtlijn uit 2016. De eerste richtlijn was bedoeld om een hoger niveau van cyberbeveiliging te garanderen binnen kritieke sectoren, zoals energie, transport, financiën en gezondheidszorg. Met NIS2 wordt de scope aanzienlijk uitgebreid, en worden de regels aangescherpt om te voldoen aan de steeds complexere cyberdreigingen.
Belangrijkste wijzigingen van de NIS2-richtlijn ten opzichte van zijn voorganger zijn:
- Uitbreiding van de sectoren die onder de richtlijn vallen.
- Strengere beveiligingseisen en verplichtingen.
- Verhoogde aandacht voor ketenverantwoordelijkheid.
- Hogere boetes bij niet-naleving.
Wie valt onder de NIS2-richtlijn?
NIS2 breidt de reikwijdte van de oorspronkelijke richtlijn aanzienlijk uit. Naast de sectoren die al onder de oorspronkelijke NIS-richtlijn vielen, zoals energie en gezondheidszorg, komen er nu ook nieuwe sectoren bij. Dit betekent dat de volgende sectoren ook onder de nieuwe richtlijn vallen:
- Gezondheidszorginstellingen, inclusief ziekenhuizen, zorginstellingen, en laboratoria.
- Digitale dienstverleners, zoals cloudproviders en datacenters.
- Leveranciers van kritieke diensten, zoals voedingsindustrie, chemische industrie en ruimtevaart.
- Publieke instellingen met kritieke infrastructuur.
Organisaties die onder NIS2 vallen, worden onderverdeeld in twee hoofdcategorieën:
- Essentiële entiteiten: Dit zijn organisaties die van cruciaal belang zijn voor de samenleving en economie. Voorbeelden zijn ziekenhuizen, energiebedrijven en drinkwaterleveranciers.
- Belangrijke entiteiten: Dit zijn organisaties die minder kritiek zijn, maar nog steeds aanzienlijke gevolgen kunnen hebben bij een cyberincident, zoals bepaalde softwareleveranciers of onderzoekscentra.
Verplichtingen op grond van NIS2
De NIS2-richtlijn introduceert diverse verplichtingen om de cyberweerbaarheid van organisaties te verhogen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste verplichtingen.
Risicomanagement
Een van de kernverplichtingen van NIS2 is de implementatie van een robuust risicomanagementsysteem. Organisaties moeten risico’s identificeren, evalueren en passende maatregelen nemen om deze risico’s te beperken. Dit betekent dat organisaties:
- Regelmatig risicoanalyses moeten uitvoeren.
- Beveiligingsmaatregelen moeten aanpassen aan de actuele dreigingen.
- Opleidingen en trainingen voor medewerkers moeten verzorgen om hen bewust te maken van cyberdreigingen.
Beveiligingsmaatregelen
NIS2 legt specifieke eisen op voor beveiligingsmaatregelen die organisaties moeten implementeren. Deze maatregelen zijn gericht op het voorkomen van incidenten en het minimaliseren van schade in geval van een cyberaanval. Belangrijke beveiligingsmaatregelen zijn onder andere:
- Toegangsbeheer en identiteitsmanagement.
- Encryptie van gevoelige data, zowel tijdens transport als in rust.
- Incidentdetectie en -respons, waaronder het implementeren van detectie- en monitoringtools.
- Patchmanagement, om ervoor te zorgen dat software up-to-date blijft en beveiligingslekken worden gedicht.
Meldplicht bij Incidenten
Een cruciaal onderdeel van de NIS2-richtlijn is de meldplicht. Organisaties zijn verplicht om significante cyberincidenten te melden bij de relevante autoriteiten. Dit moet gebeuren binnen een strikt tijdsbestek om snelle respons en mogelijke schadebeperking te garanderen. De belangrijkste aspecten van de meldplicht zijn:
- Tijdige melding van incidenten, meestal binnen 24 uur na ontdekking.
- Gedetailleerde rapportage over de aard van het incident, de impact en de genomen maatregelen.
- Samenwerken met toezichthouders om vervolgacties en herstelmaatregelen uit te voeren.
Supply Chain Management
Een belangrijke wijziging in NIS2 is de aandacht voor de toeleveringsketen. Organisaties worden verplicht om rekening te houden met de beveiliging van hun leveranciers en partners. Dit betekent dat bedrijven:
- Beveiligingsvoorwaarden moeten opnemen in contracten met leveranciers.
- Regelmatig audits en assessments moeten uitvoeren bij toeleveranciers.
- Samenwerkingsverbanden moeten aangaan om informatie over dreigingen en kwetsbaarheden te delen.
Boetes en Handhaving
NIS2 introduceert strengere handhavingsmaatregelen en hogere boetes bij niet-naleving. De sancties kunnen oplopen tot miljoenen euro’s, afhankelijk van de ernst van de overtreding en de gevolgen voor de samenleving. Hierdoor wordt de naleving van de richtlijn niet alleen een juridische verplichting, maar ook een strategische prioriteit voor organisaties.
