Wtza – Aanmeldplicht, vergunningplicht en intern toezicht
Met de invoering van de Wtza heeft de overheid duidelijke eisen gesteld aan zorgaanbieders met het oog op kwaliteit, verantwoording en transparantie. De aanmeldplicht, vergunningplicht en interne toezichtseis zorgen voor een gedetailleerd en controleerbaar kader waarmee zorgaanbieders transparant en verantwoord kunnen werken.
Voor de zorgsector betekent dit dat aanbieders hun organisatie kritisch moeten evalueren en waar nodig aanpassingen moeten maken om aan de Wtza-standaarden te voldoen. Zo draagt de Wtza bij aan een sterkere, veilige en kwaliteitsvolle zorgsector.
Dit artikel licht de drie belangrijkste pijlers van de Wtza toe: de aanmeldplicht, de vergunningplicht en de eis voor intern toezicht.
Aanmeldplicht
De aanmeldplicht is een verplichte eerste stap voor elke nieuwe zorgaanbieder in Nederland. De Wtza verplicht zorgaanbieders om zich aan te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) voordat zij met hun dienstverlening starten. Deze verplichting geldt voor zowel nieuwe als bestaande aanbieders van medische en zorggerelateerde diensten en is bedoeld om een compleet overzicht te krijgen van alle actieve zorgaanbieders in Nederland.
Het doel van deze registratie is om de IGJ in staat te stellen gericht toezicht te houden en ervoor te zorgen dat de zorgkwaliteit voldoet aan de gestelde eisen. Door zich aan te melden, maken zorgaanbieders transparant wie er in de sector actief is, wat het toezicht op de kwaliteit van de zorgverlening vergemakkelijkt.
Vergunningplicht
Voor sommige zorgaanbieders geldt, naast de aanmeldplicht, ook een vergunningplicht. Deze verplichting geldt voor zorgaanbieders die werken met een hoger risicoprofiel, zoals instellingen die medisch-specialistische zorg aanbieden verlenen (als beschreven in artikel 14 van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg) of zorg verlenen met elf of meer zorgverleners. De vergunningplicht is een middel om de kwaliteit van zorg te waarborgen door zorginstellingen aan extra toetsing te onderwerpen voordat zij hun diensten kunnen aanbieden.
Het aanvragen van een vergunning houdt in dat zorgaanbieders moeten aantonen dat hun interne organisatie, kwaliteitssysteem en zorgverlening aan de eisen van de Wtza voldoen. De overheid wil met deze maatregel garanderen dat kwetsbare cliënten alleen zorg ontvangen van aanbieders die hun organisatie goed op orde hebben.
Als onderdeel van de aanvraag kan om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) van de organisatie en sleutelpersonen binnen de organisatie gevraagd worden, en kan een integriteitsonderzoek worden gestart op grond van de Wet Bibob. Deze maatregelen zorgen ervoor dat alleen integere en betrouwbare zorgverleners toegang hebben tot de sector.
Intern toezicht
Een derde kernonderdeel van de Wtza is de verplichting voor intern toezicht. Deze verplichting geldt voornamelijk voor grotere zorginstellingen of instellingen met een hoger risicoprofiel. Het interne toezicht wordt uitgevoerd door een toezichthoudend orgaan, zoals een Raad van Toezicht, die onafhankelijk functioneert en verantwoordelijk is voor de kwaliteitsbewaking en naleving van wet- en regelgeving binnen de organisatie.
Het toezichtsorgaan, dat doorgaans niet betrokken is bij de dagelijkse bedrijfsvoering, heeft een adviserende en controlerende functie. Het biedt onafhankelijk toezicht en kan bijsturen indien de kwaliteit en veiligheid van de zorg in het gedrang komen. Intern toezicht is dus een essentieel onderdeel voor het transparant functioneren van zorgorganisaties.
Er zijn enkele uitzonderingen op de verplichting voor intern toezicht. Zo zijn zorgaanbieders met tien of minder zorgverleners vrijgesteld, evenals bepaalde zorginstellingen met een lager risicoprofiel, zoals familie- of ouderinitiatieven waarin cliënten zelf zeggenschap hebben over de dagelijkse leiding.
