Verwerking van kunst, goud en vergelijkbare bijzondere activa in de jaarrekening
De verslaggevingsregels bieden voor de meeste activa afdoende guidance over hoe de verwerking plaats dient te vinden. Voor sommige activa is de verwerking minder helder. Bijvoorbeeld bij bijzondere activa als kunst (bijvoorbeeld een schilderij of een beeld) of goud (bijvoorbeeld een gouden munt of een goudbaar).
Regelgeving
De basisregel voor verwerking van een actief is verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Dit blijkt uit artikel 2:384 lid 1 BW jo. 2:362 lid 1-4 BW (zie voor de bijbehorende relevante wetsartikels telkens onderaan dit artikel).
Bij waardering tegen actuele waarde dient cf. artikel 2:384 lid 7 de waardeverandering van andere beleggingen dan beleggingen in financiële instrumenten onmiddellijk in het resultaat te worden opgenomen.
Verwerking van kunst, goud en vergelijkbare bijzonderheden
Ook voor kunst, goud en vergelijkbare bijzonderheden hanteert een onderneming de waarderingsgrondslag die relevante en betrouwbare informatie geeft voor de besluitvorming van de gebruikers van een jaarrekening (verkrijgings- of vervaardigingsprijs of actuele waarde). De verslaggevingsregels zijn afhankelijk van welke doeleinden met de kunst of het goud aangeschaft worden.
Doeleinden
Een onderneming koopt niet zomaar kunst of goud. Het doel kan impact hebben op de manier van presentatie en verwerking. Voorbeelden van doelen zijn:
- Belegging
- Decoratie
- Handel
De verslaggevingsregels per doeleinde worden hiernavolgend uitgewerkt.
Belegging
Een belegging wordt initieel gewaardeerd tegen kostprijs. De presentatie vindt plaats in de categorie andere beleggingen. De vervolgwaardering kan kostprijs of actuele waarde betreffen.
- Bij een vervolgwaardering tegen kostprijs is een boekwaarde hoger dan de reële waarde relevant, omdat anders een bijzondere waardevermindering doorgevoerd dient te worden. Afschrijvingen vinden enkel plaats wanneer een beperkte gebruiksduur geldt.
- Bij een vervolgwaardering tegen actuele waarde worden waardeveranderingen via het resultaat verwerkt (2:384 lid 7 BW). Is een frequentie marktnotering niet beschikbaar (dit speelt voornamelijk bij kunst en minder bij goud), dan dient cf. artikel 2:390 lid 5 BW een herwaarderingsreserve te worden gevormd. Er geldt vanuit de RJ een sterke voorkeur om ook een belastinglatentie op te nemen.
Decoratie
Kunst (of in mindere mate goud) dat voor decoratieve doeleinden (voor eigen bedrijf duurzaam aangewend) wordt aangehouden, betreft materiële vaste activa. De initiële- en vervolgwaardering is hetzelfde als bij een belegging.
Handel / normale bedrijfsvoering
Als laatste optie bestaat de mogelijkheid tot handel in kunst, goud en vergelijkbare activa. De presentatie vindt in dit geval plaats onder de voorraad. De waarderingsgrondslag is kostprijs. Een waardering tegen actuele waarde behoort niet tot de mogelijkheden.
Bijbehorende wetsartikelen
2:362 BW (samenvatting)
1.De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon.
2.De balans met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het vermogen en zijn samenstelling in actief- en passiefposten op het einde van het boekjaar weer.
2:384 lid 1 BW
Bij de keuze van een grondslag voor de waardering van een actief en van een passief en voor de bepaling van het resultaat laat de rechtspersoon zich leiden door de voorschriften van artikel 362 leden 1-4. Als grondslag komen in aanmerking de verkrijgings- of vervaardigingsprijs en de actuele waarde.
2:384 lid 7 BW
Waardeveranderingen van:
a. financiële instrumenten;
b. andere beleggingen; en
c. agrarische voorraden waarvoor frequente marktnoteringen bestaan die op grond van lid 1 tegen de actuele waarde worden gewaardeerd, kunnen in afwijking van de tweede zin van lid 2 onmiddellijk in het resultaat worden opgenomen, tenzij in deze afdeling anders is bepaald.
Waardeveranderingen van afgeleide financiële instrumenten, voorzover niet bedoeld in lid 8, worden, zo nodig in afwijking van lid 2, onmiddellijk ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht.
Artikel 390 lid 5 BW
In de toelichting wordt uiteengezet, of en op welke wijze in samenhang met de herwaardering rekening wordt gehouden met de invloed van belastingen op vermogen en resultaat.