Foutherstel in de jaarrekening
Iedere onderneming maakt bij de start een keuze voor het te hanteren stelsel van waardering, resultaatbepaling en toelichting. Het kan voorkomen dat de onderneming in vervolgjaren een fout maakt bij het toepassen van het stelsel. Komt deze fout pas na vaststellen van de jaarrekening aan het licht, dan kan bij de eerstvolgende jaarrekening sprake zijn van foutherstel. In dit artikel gaan we nader in op foutherstel in de jaarrekening.
Fouten
Een fout ziet bijvoorbeeld toe op een onjuiste verwerking, waardering, resultaatbepaling, rubricering of publicatie en/of een onjuiste of onvolledige toelichting.
Materiële en niet-materiële fouten
Bij een fout kan sprake zijn van een materiële of een niet-materiële fout. De verwerking van een fout in de jaarrekening verschilt voor een materiële versus een niet-materiële fout. Om deze reden is het relevant om eerst vast te stellen om wat voor fout het gaat.
Een materiële fout is een zodanige fout in een reeds vastgestelde jaarrekening, dat de jaarrekening in het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW bedoeld inzicht tekortschiet.
2:362 lid 1 BW
“De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon”
Soorten fouten
Er kan in beginsel sprake zijn van drie soorten fouten:
- Een materiële fout waardoor het inzicht tekortschiet;
- Een materiële fout waardoor het inzicht in ernstige mate tekortschiet;
- Overige niet-materiële fouten.
In de navolgende paragrafen behandelen we deze drie soorten fouten.
Een materiële fout waardoor het inzicht tekortschiet
Een materiële fout waardoor het inzicht tekortschiet, dient in de eerste nog niet vastgestelde jaarrekening nadat de fout is geconstateerd op retrospectieve wijze te worden hersteld.
Een materiële fout die (ook) effect heeft op het eigen vermogen dient als volgt te worden hersteld:
- Herrekenen eigen vermogen aan het eind van het vorige boekjaar alsof de fout niet heeft plaatsgevonden;
- Het verschil tussen het eigen vermogen aan het eind van het voorgaande boekjaar voor- en na herrekening (het cumulatieve effect), verwerken als rechtstreekse mutatie in het eigen vermogen aan het begin van het boekjaar waarin het foutherstel plaatsvindt.
Indien het voor de vergelijkbaarheid noodzakelijk is, dienen de bedragen van het voorafgaande boekjaar te worden herzien en de afwijkingen te worden toegelicht (artikel 2:363 lid 5 BW).
In de toelichting dient vermeld te worden dat er sprake is van herstel van een materiële fout en wat het effect van de materiële fout is. Ook de aard en de omvang van de fout dienst vermeld te worden.
Een materiële fout waardoor het inzicht in ernstige mate tekortschiet
In aanvulling op het voorgaande, geldt bij een materiële fout waardoor het inzicht in ernstige mate tekortschiet hetgeen bepaald in artikel 2:362 lid 6 BW.
Het bestuur bericht over de materiële fout onverwijld (dus onmiddellijk actie vereist) aan de leden of aandeelhouders en legt een mededeling daaromtrent neder ten kantore van het handelsregister.
Wanneer de jaarrekening overeenkomstig artikel door een controlerend accountant is onderzocht, dient ook bij de mededeling een accountantsverklaring te worden gevoegd.
2:362 lid 6 BW
De jaarrekening wordt vastgesteld met inachtneming van hetgeen omtrent de financiële toestand op de balansdatum is gebleken tussen het opmaken van de jaarrekening en de algemene vergadering waarin zij wordt behandeld, voor zover dat onontbeerlijk is voor het in lid 1 bedoelde inzicht. Blijkt nadien dat de jaarrekening in ernstige mate tekortschiet in het geven van dit inzicht, dan bericht het bestuur daaromtrent onverwijld aan de leden of aandeelhouders en legt het een mededeling daaromtrent neder ten kantore van het handelsregister; bij de mededeling wordt een accountantsverklaring gevoegd, indien de jaarrekening overeenkomstig artikel 393 is onderzocht.
Overige niet-materiële fouten
Overige niet-materiële fouten dienen in de eerste nog niet vastgestelde jaarrekening nadat de fout is geconstateerd te worden hersteld door middel van het verantwoorden van een eventuele bate of last uit hoofde van het herstel overeenkomstig de aard van de post.
Relevante overige artikelen
Stelselwijzigingen, schattingswijzigingen en foutherstel hebben raakvlakken met elkaar. Bekijk onderstaande artikelen voor de overeenkomsten en de verschillen